Leren omgaan met stress in het gezin.
Opvoeden op topniveau.
We leven in een intense tijd. Er wordt veel van ons verwacht en er zijn veel externe stressoren. Dit alles zorgt ervoor dat een grote groep mensen kampt met stressklachten of zelfs burn-outklachten. Wanneer je met deze klachten kampt, wordt opvoeden een vorm van topsport op Olympisch niveau. Zeker wanneer je te maken hebt met kinderen bij wie misschien niet alles even lekker loopt. Kinderen die misschien anders en intenser voelen, denken, ervaren, beleven en zijn.
Stress regulatie.
Dit heeft alles te maken met het reguleren van stress. Je kunt hier meer over lezen in het blog Moeder-stress. Kinderen hebben hun ouders nodig om te leren hoe zij hun stress kunnen reguleren. Wanneer zij zelf overspoeld worden, hebben zij de rust van de ouder nodig om weer zelf te kunnen reguleren. Dit wordt co-regulatie genoemd. Wanneer de ouder zelf ook overspoeld is, zal de stress bij het kind toenemen. Voor je het weet kom je zo in een vicieuze cirkel terecht van stress bij elkaar versterken.
Stress-reacties.
Je doet onwijs je best om die ouder te zijn die je zelf bedacht hebt dat je wilt zijn. Maar in plaats van die engelachtige altijd vrolijke ouder verander je regelmatig in een verfomfaaide, verwilderde bosheks met een woedeprobleem. Je kent jezelf gewoon niet meer terug.
Hoe kan dit? Dit heeft te maken met je stressbrein. Wanneer je brein om wat voor reden dan ook een te veel aan stress te verwerken krijgt, neemt je stressbrein het over en gaat het je beschermen. Het denkt namelijk op dat moment echt dat je in levensgevaar bent en dat je beschermd moet worden.
We noemen dit bij ons in de praktijk je stress-ik. Deze stress-ik heeft een aantal manieren in huis om jou te beschermen: fight, flight, freeze of fawn.
Fight-reactie:
- Mopperen op alles en iedereen.
- Fysieke reacties zoals verbeten gezicht, felle blik, hoge ademhaling en hartslag.
Flight-reactie:
- Niet kunnen stoppen met scrollen op je telefoon, shoppen, eten etc.
- Personen of situaties vermijden.
Fawn-reactie:
- Geen ‘nee’ kunnen zeggen, pleasen van anderen ten koste van jezelf.
- Beter voor anderen zorgen dan jezelf.
Freeze-reactie:
- Niet meer kunnen nadenken, rare fouten maken.
- Niet uit een situatie weg kunnen, bevroren lijken.
Je bent jezelf niet als je stress hebt.
Wanneer deze reacties het overnemen, ben je eigenlijk jezelf niet meer. Je eigen ik met zijn eigen waarden en behoeften gaat naar de achtergrond. Dit is een onbewust proces. Je kunt je voorstellen dat wanneer dit bij meerdere gezinsleden tegelijk gebeurt dat dit zorgt voor veel strijd en gedoe in een gezin. De stressreacties kunnen namelijk ook nog versterkend op elkaar werken.
Stenen op je weg.
“Als je stenen op je weg laat liggen, struikelen je kinderen erover”, is een Surinaams spreekwoord. Vaak hebben wij als volwassenen manieren gevonden om om te gaan met veel stress. Veel mensen hebben een rugzak gevuld met ervaringen uit hun leven die ze liever niet zouden hebben gehad. Soms stoppen we die rugzak dan in een kast weg en timmeren we die dicht. Zonder het in de gaten te hebben zetten we strategieën in die ons in de kindertijd geholpen hebben om geen pijn te voelen. Wanneer we dan ouders worden, lopen we hier vaak in vast. De strategie om de pijn niet te voelen gaat nu averechts werken. Je kunt dit zien als de stenen die je op je weg hebt laten liggen en waar je kinderen over kunnen gaan struikelen.
De strategie werkt niet meer.
Kinderen laten vaak allerlei gedrag zien om tegen die strategie aan te schoppen. Misschien heb jij bijvoorbeeld wel geleerd om door te zetten. Niet lullen, maar poetsen. Hup, dat gevoel schakelen we uit en we duwen door. Hiermee heb je misschien wel je studie kunnen afmaken en je door die pittige baan kunnen duwen terwijl je je eigenlijk niet goed voelde. Maar deze strategie werkt niet in contact met je kinderen. Je raakt namelijk uit verbinding zodra jij je “ff doorzetten masker” opzet en kinderen zullen allerlei gedrag laten zien om die verbinding weer terug te krijgen. Dit gedrag is vaak de reden tot zorg en leidt dan tot een aanmelding voor zorg voor het kind. Alle aanmeldingen hebben een vorm van stress als probleem in de basis.
Oudertraject.
We zien vaak gebeuren dat er een zorgtraject voor een kind wordt ingezet waarbij geen rekening wordt gehouden met die stenen op de weg van ouders. Ouders krijgen te horen wat hun kind geleerd heeft, maar dit lijkt weinig tot geen effect te hebben thuis. Of misschien maar kortdurend. De oorzaak hiervan ligt vaak bij de stressregulatie van het hele gezin. Wij mensen kunnen namelijk waarnemen of iemand anders een stressbrein heeft. Dit triggert direct ons eigen stressbrein. Logisch, want op deze manier kunnen we snel reageren op gevaar.
Het is belangrijk om systemisch te kijken naar het gehele plaatje. In dit traject leer je als ouder hoe je je eigen stress beter kunt reguleren om zo te gaan leren hoe je je kind kunt ondersteunen bij het reguleren van zijn of haar stress. Je leert hoe je je eigen kind kunt helpen. Op deze manier is er veel meer langdurend resultaat te behalen met een zorgtraject.
Samen is niet alleen.
Jij bent niet de enige ouder die hiermee worstelt. Er zit een grote kracht in de verbinding met andere ouders hebben die met hetzelfde worstelen. ‘It takes a village to raise a child’, wordt wel eens gezegd. Maar in onze individuele maatschappij worstelen we vaak op ons eigen eilandje. Met dit traject willen we ouders met elkaar in verbinding brengen zodat ze op deze manier elkaar ook kunnen versterken. Je doorloopt samen het traject waarbij je inzicht gaat krijgen in de stressoren in je gezin, hoe de stressreacties eruit zien in jouw gezin en hoe zij op elkaar reageren. Je leert hoe je de niet effectieve strategieën kunt ombuigen naar meer effectieve strategieën. Maar bovenal leer je hoe jij je kind weer kan ondersteunen bij het leren reguleren van stress.
Praktische informatie.
Wanneer je vastloopt met je kind(eren) en veel herkent in wat hier beschreven staat, dan kun je je aanmelden voor het oudertraject. Verwijzing hiervoor vindt plaats via CJG net zoals de verwijzing voor de individuele trajecten bij Praktijk SAS. Je kunt contact opnemen via het contactformulier, e-mail of telefoonnummer voor meer informatie.