Van burn-out naar bruisen van energie

Burn-out

Zoals ik vertel in een eerder blog, ben ik zelf een periode burn-out geweest. Het is niet te vergelijken met depressief zijn of andere psychologische problematiek. Burn-out zijn is een energiestoornis en geen stemmingsstoornis zoals een depressie dat is. Burn-out zijn wil zeggen dat je op mentaal, emotioneel en fysiek vlak compleet uitgeput bent. Je bent zogezegd op al die vlakken leeg. Wat mij zo heeft overvallen aan burn-out raken is dat het zo plotseling komt. Natuurlijk zie je al de waarschuwingssignalen wel als je achteraf terug kijkt, maar dit is achteraf. Als iemand de week voor ik uitiel had gezegd: ‘joh Sas, jij gaat richting burn-out zo hoor’, dan had ik die persoon meewarig aangekeken en gedacht dat die er niet meer naast kon zitten. Je hoofd en met name je ijzeren wil regeert je hele wezen zo sterk, dat je het gewoon echt niet meer kunt voelen. Je staat al een poos in standje ‘survival’ dan.

Waarschuwingssignalen

Zou het dan niet een goed idee zijn om meer aandacht te schenken aan al die waarschuwingssignalen zodat mensen daar meer zicht op krijgen en op die manier inzicht kunnen krijgen in hun daadwerkelijke staat van zijn? Ik zal eerst de waarschuwingssignalen noemen die ik zelf achteraf kon duiden:

• non-stop trillende handen
• gevoel alsof ik liters cafeïne gedronken had zonder dit te hebben gedaan
• moeilijk inslapen
• hevige nachtmerries oplopend tot paniekaanvallen
• verhoogde bloeddruk
• vaak geveld worden door virusjes terwijl ik normaal een sterke weerstand heb
• gevoel alsof mijn benen de grond niet raakten. Net alsof je net van een loopband of trampoline afgestapt bent
• slecht functionerend geheugen terwijl ik normaal een ijzersterk geheugen heb
• gedachten niet meer kunnen “pakken”, ze lijken te vervliegen
• fouten maken (vreemde fouten. Zo stuurde ik vier mensen de post voor elkaar in plaats van voor hen terwijl ik ervan overtuigd was het goed gecheckt te hebben)
• prikkelbaar. Niet veel kunnen hebben. 
• moeite met geven. Aandacht aan de kinderen geven vond ik lastig. Ik raakte snel overprikkeld door hun aanwezigheid. Het schuldgevoel hierover overprikkelde me nog verder
• constant moe, proberen energie te halen uit suikers.
• paniekaanvallen

Dit was mijn eigen rijtje dat ongeveer twee à drie maanden opbouwde in hevigheid voor ik uitviel. De symptomen beginnen subtiel en bouwen steeds verder op. In de maanden voorafgaand aan mijn uitval, ben ik een aantal keer bij de huisarts geweest voor bijvoorbeeld de virusjes en de hoge bloeddruk die in mijn geval extra vreemd was, daar ik van nature een lage bloeddruk heb. Zelfs in tijden van stress zoals na het overlijden van mijn biologische vader.

De symptomen van burn-out volgens GGZ

Psychische symptomen

• Concentratieverlies
• Besluiteloosheid
• Angst- en paniekklachten
• Geheugenproblemen
• Gevoelens van paniek
• Snel kwaad
• Jezelf snel ergeren
• Gevoel van machteloosheid
• Opgejaagd gevoel
• Neerslachtig
• Sneller agressief
• Wantrouwen
• Nergens zin in
• Gevoelens van onzekerheid
• Neiging tot verslaving

Lichamelijke symptomen

• Constante moeheid
• Slapeloosheid
• Gevoel van uitputting
• Pijn in de spieren
• Nek- en schouderpijn
• Spanning op de buikstreek
• Energieloze stem
• Hoge ademhaling
• Vergeetachtigheid
• Geen of weinig zin in seks
• Snel moe of grieperig
• Darmproblemen
• Hoge hartslag
• Hoge bloeddruk

(H)erkenning

Als ik bovenstaande rijtjes had gezien in de maanden voor ik uitviel, had ik één en één misschien wel op kunnen tellen en had ik kunnen inzien dat ik richting burn-out aan het gaan was. De symptomen op zichzelf kunnen allerlei andere oorzaken hebben en omdat ik die niet met elkaar verbond of bij de huisarts aangaf, kon ook hij ze niet als geheel overzien. Maar als je het rijtje ziet en je herkent toch wel erg veel uit dat rijtje, dan is het misschien wel precies dat duwtje dat je nodig hebt om hulp te gaan zoeken.

Hamsterrad

Ik weet nog dat ik in het begin van mijn burn-out moest omschrijven hoe ik me voelde. Ik gaf toen aan dat ik me voelde als zo’n hamster die in zo’n rad aan het rennen was. Alleen kon ik niet uit het rad stappen en stopte het rad ook nooit. Dus ik kon niet anders dan maar blijven rennen. Toen iemand me vroeg wat ik dan eigenlijk wilde, moest ik daar even over nadenken. Uiteindelijk bedacht ik dat ik dan liever een hamster zou zijn op een biologisch verantwoorde kinderboerderij met een rad erbij voor wanneer ik erin wil stappen en het me vrij stond om er weer uit te stappen. Kortom, ik wilde de regie terug over mijn leven. Het moment dat ik die regie terug pakte, was het begin van mijn herstel. Het gevoel geleefd te worden is zo sterk dat je je compleet hulpeloos en machteloos kunt voelen. Maar dit is natuurlijk niet waar. Jij hebt altijd de macht over je eigen leven. Alleen moet je soms leren hoe je die macht weer terug kunt pakken als je het idee hebt dat je de macht verloren hebt. Autonomie is erg belangrijk om burn-out te kunnen voorkomen. Gebrek aan autonomie kan burn-out veroorzaken.

Karaktereigenschappen die kunnen lijden tot burn-out

• doorzettingsvermogen
• discipline
• perfectionisme
• de lat hoog leggen voor jezelf/gedreven zijn
• verantwoordelijkheidsgevoel
• sociaal
• loyaal
• betrokken
• sterk inlevingsvermogen
• empathisch vermogen
• gevoelig

Als je deze eigenschappen zo op een rijtje ziet en je zet de eigenschappen van (hoog)sensitiviteit ernaast, dan zie je direct de overeenkomsten. Burn-out komt dan ook vaker voor bij hoogsensitieve personen dan bij niet-hoogsensitieve personen, blijkt uit onderzoek. 

Deze karaktereigenschappen zijn stuk voor stuk waardevolle karaktereigenschappen om te hebben en er is op zich dan ook niets mis mee. Wanneer je er echter in doorschiet gaan ze zorgen voor risico’s. Het zit hem dan ook vaak in die oorzaak van het doorschieten waarom mensen burn-out raken. ‘Waarom moet je zoveel en mag je zo weinig van jezelf?’ is een vraag die je al deze mensen kunt stellen. Een sterk gevoel anderen te willen pleasen en het belang van anderen voor te laten gaan zorgt ervoor dat je je grenzen verlegt of soms zelfs totaal niet meer aanvoelt, laat staan dat je ze kunt aangeven.

Wat is de weg eruit of er vandaan?

De belangrijkste stap is herkenning en erkenning. Je dient eerst in te zien hoe je ervoor staat en wat er aan de hand is. Er is geen quick fix, maar je zult echt de diepte van jezelf in moeten duiken. Want je moet op zoek naar de oorzaak van je pleasend gedrag en die kan voor iedereen anders zijn. Er is acceptatie nodig en dan de regie terug pakken over je eigen leven. Dit kan met kleine stapjes in het begin en die bouw je uit tot je het gevoel weer hebt dat jouw leven in jouw handen ligt en niet in dat van anderen. Je zult dus echt jezelf moeten leren kennen en omarmen. Zo kom je tot je authentieke zelf en zoals ik al omschreef in een vorig blog betekent authentiek zijn dat je trouw bent aan je eigen persoonlijkheid, geest of karakter ondanks externe impulsen. 

Vol energie en vanuit je hart leven

Ik kan uit ervaring zeggen dat dit mogelijk is. Een burn-out leert je “the hard way” om tot jezelf te komen. Je kunt simpelweg niet anders omdat je compleet lam bent gelegd. Ik herken me in alle karaktereigenschappen en dacht juist dat ik daarom minder risico zou lopen op burn-out raken. Ik was toch het niet lullen maar poetsen type? Die overkomt dat niet. Ik loste alles op met gewoon een tandje bij zetten en dat werkte voor lange tijd. Dacht ik.. Als ik geweten had dat juist die types het risico lopen op burn-out, had ik er misschien anders naar gekeken. Daarom heb ik deze blog geschreven. Om mensen te waarschuwen en hopelijk een stukje inzicht te bieden. Het zijn niet de zwakkere of de luie types die een burn-out krijgen, maar juist de super gedreven types die nooit ziek zijn maar doorduwen. Je moet namelijk over je grenzen heen kunnen gaan om burn-out te raken. Maar laten al die karaktereigenschappen je nu ook juist goed kunnen helpen om eruit te komen. Als je je met net zoveel gedrevenheid stort op jezelf helen, dan ga jij ook weer vol passie en energie in het leven kunnen staan. Ik kan oprecht zeggen dat mijn burn-out voorbij is en dat ik meer energie voel dan ooit. Het leven voelt nu anders aan dan eerst. Het lijkt soms wel alsof ik nieuwe zintuigen heb gekregen. Ik beleef de wereld anders. Ik kan met open blik en zonder angst de wereld in kijken en ik heb de tools om mijn karaktereigenschappen voor me te laten werken in plaats van tegen me. Dat gun ik iedereen die zich herkent in bovenstaande lijstjes. Ik hoop dat mijn verhaal anderen kan laten denken: als zij het kan, dan kan ik het ook.